Quân đội Liên Xô

Binh lực

Lực lượng đổ bộ ở Kerch(Đến ngày 3 tháng 11 năm 1944)

• Một bộ phận Tập đoàn quân 56 và các đơn vị tăng cường:[8]
  • Quân đoàn bộ binh cận vệ 11 gồm các sư đoàn bộ binh cận vệ 2, 32 và sư đoàn bộ binh 414
  • Trung đoàn cận vệ 1 của Sư đoàn cận vệ Taman số 2
  • Tiểu đoàn hải quân đánh bộ 369 thuộc Hạm đội Biển Đen

Đến ngày 4 tháng 12 năm 1944

• Toàn bộ Tập đoàn quân 56 đổ bộ lên bán đảo Kerch
• Quân số còn lại của Sư đoàn bộ binh 318 và Tiểu đoàn hải quân đánh bộ 386 về hội quân với Tập đoàn quân 56 tại Mũi Kerch.

Tổng binh lực 75.040 người, 450 pháo trên 45 mm, 187 súng cối, 764 xe vận tải (trong đó có 58 xe xích), 128 xe tăng, 7.180 tấn đạn, 2.770 tấn lương thực, thực phẩm, 2.172 con ngựa.[9]

Lực lượng đổ bộ ở Eltigen

• Sư đoàn bộ binh 318 Novorossiysk (chỉ huy: Đại tá V. F. Gladkov), biên chế gồm có:
  • Trung đoàn bộ binh 1331
  • Trung đoàn bộ binh 1337
  • Trung đoàn bộ binh 1339
  • Trung đoàn bộ binh cận vệ 335 của Sư đoàn bộ binh cận vệ 117
• Tiểu đoàn 1 của Lữ đoàn bộ binh hải quân đánh bộ số 255
• Tiểu đoàn hải quân đánh bộ 386 của Hạm đội Biển Đen

Tổng binh lực: 9.418 người.[10]

Đến cuối chiến dịch, quân đội Liên Xô đã chuyển đến khu vực Kerch 130.000 người, 125 xe tăng, hơn 2.000 đại bác và súng cối. Hơn 1.000 máy bay của Tập đoàn quân không quân số 4 và một phần lực lượng không quân thuộc Hạm đội Biển Đen và 119 tàu các loại đã tham gia vận tải, yểm hộ đường biển và hỗ trợ cho lực lượng trên bộ trong suốt chiến dịch.

Kế hoạch

Thượng tướng I. Ye. Petrov, tư lệnh của Phương diện quân Bắc Kavkaz (đến ngày 20 tháng 11 năm 1943 được tổ chức lại thành Tập đoàn quân độc lập Duyên hải) là người vạch kế hoạch chiến dịch và là chỉ huy chung của chiến dịch. Tư lệnh hạm đội Biển Đen là phó đô đốc L. A. Vladimirsky chịu trách nhiệm yểm hộ đường biển. Hải đội Azov do Chuẩn đô đốc S. G. Gorshkov chỉ huy và căn cứ hải quân Novorossiysk do Chuẩn đô đốc G. N. Kholostyakov chỉ huy chịu trách nhiệm bảo đảm tàu bè, phương tiện đổ bộ và vận tải hậu cần cho chiến dịch.[4]

Kế hoạch của quân đội Liên Xô là tổ chức một cuộc đổ bộ lên bán đảo Kerch ở hai vị trí: vị trí chính ở mũi đất Yenikale phía Đông Bắc thành phố Kerch và vị trí phụ ở Eltigen (nay là Geroevskoe). Theo dự kiến, 3 sư đoàn của Quân đoàn bộ binh 11 (Tập đoàn quân 56) sẽ được Hải đội Azov chuyên chở đến vị trí đổ bộ ở Kerch. Sư đoàn bộ binh 318 của Tập đoàn quân 18 sẽ được Hạm đội Biển Đen đưa đến Eltigen. Sau khi thành lập được hai bàn đạp vững chắc tại đây, hai cánh quân Liên Xô sẽ tiến theo hướng giao nhau, đánh chiếm cảng Kerch và khu vực Kamysh-Burun.[8]

Quân đội Đức Quốc xã

Cánh Đông của Tập đoàn quân 17 (chỉ huy: Thượng tướng Erwin Jaenecke)

• Quân đoàn bộ binh 5 của tướng Karl Allmendinger gồm các sư đoàn bộ binh 50, 98 (Đức), Sư đoàn bộ binh 19 (Romania), Tiểu đoàn xe tăng 150, Trung đoàn pháo binh, Trung đoàn pháo chống tăng (45 khẩu), Trung đoàn súng cối, Tiểu đoàn cơ giới trinh sát, công binh, các tiểu đoàn phòng không.[11]
• Sư đoàn bộ binh sơn chiến 3 (Romania).
• Sư đoàn kỵ binh 6 (Romania).

Tổng binh lực 85.000 quân, 225 pháo và súng cối, 50 xe tăng.

Tuyến đầu trên hệ thống phòng thủ của quân Đức ở Kerch dựa vào các công trình kiên cố ở Opasnaya (???), Zhukovka (???), đèn biển Fomar ở ven bờ. Tuyến hai dựa vào các công trình xây dựng ở các làng Kapkany (???), Kolonka (???), Baksy (???) và Ossoviny. Tuyến thứ ba là vành đai nội đô Đông Bắc Kerch và các cứ điểm Adzhimushkay, Bulganak (???) và Katerlez (???). Trên hướng Eltigen, quân Đức chỉ có hai tuyến phòng thủ với hai trung tâm lớn là Eltigen và Kamysh-Burgun. Sư đoàn bộ binh 50 (Đức) và Sư đoàn sơn chiến 3 (Romania) chịu trách nhiệm phòng thủ hướng Kerch. Sư đoàn kỵ binh 6 và Sư đoàn bộ binh 19 (Romania) phòng thủ hướng Eltigen. Sư đoàn bộ binh 98 (Đức) đóng tại Kamysh-Burgun, ở giữa hai cánh quân chủ yếu.

Ở các cảng Kerch, Kamysh-Burgun, Feodosiya, Kiyk-Atlama quân Đức bố trí 36 tàu đổ bộ, 25 tàu phóng lôi tuần tiễu, và 6 tàu quét mìn. Đến đầu chiến dịch quân Đức được tăng cường thêm 60 tàu, xuồng đổ bộ các loại.[11]